Ik organiseer skeelercursussen. Hoe kan ik mijn aansprakelijkheid het beste beperken en indien mogelijk zelfs helemaal uitsluiten?
De Hoge Raad heeft een uitspraak gewezen waarbij een bedrijf waar skeelercursussen worden georganiseerd, aansprakelijk is gesteld voor de dood van een vrouw die als beginnend cursist ten val kwam. Volgens de Hoge Raad had het bedrijf de deelnemers dringend moeten adviseren om een helm te dragen.
De casus is als volgt:
De vrouw heeft zich opgegeven voor een georganiseerde beginnerscursus skeeleren van vier lessen. Het daartoe ingevulde en ondertekende aanmeldingsformulier bevatte de volgende bepaling: “Deelname is voor eigen rekening en risico.” Van belang is nog dat de lessen werden gegeven door een docent lichamelijke opvoeding, in het bezit van het diploma schaatstraining en hij had daarnaast ook nog een “applicatiecursus voor instructiegeving skating” gevolgd. De lessen werden gegeven op een geasfalteerde skeelerbaan, zonder oneffenheden of andere onvolkomenheden. Aan het begin van elke les kregen de cursisten skeelers met knie- en polsbeschermers. Bij de eerste les werd door de docent aan de leerlingen verteld dat zij – naar behoefte – een helm konden pakken. Ook in de door het bedrijf gebruikte folder werd aangeraden om een helm te dragen, maar een helm werd tijdens de cursus niet verplicht gesteld. De vrouw is tijdens de derde les, om onduidelijke redenen, achterovergevallen terwijl zij geen valhelm droeg. Zij klapte met haar hoofd op de skeelerbaan en is een dag later in het ziekenhuis aan hersenletsel overleden en zij heeft daarbij een man en vier kinderen achtergelaten. De weduwnaar stelde het bedrijf aansprakelijk voor het ongeval omdat hij vond dat het dragen van een helm door beginnend cursisten verplicht gesteld had moeten worden door de docent.
De vraag of het betreffende bedrijf aansprakelijk kan worden gesteld, is niet makkelijk te beantwoorden. Het bedrijf is namelijk niet achteloos omgesprongen met de veiligheid van de cursisten, er waren immers helmen beschikbaar en daar is op gewezen. Deelnemers aan dergelijke cursussen hebben natuurlijk ook een eigen verantwoordelijkheid. Bovendien zijn ongevallen met dodelijke afloop zeer uitzonderlijk bij het skeeleren. Daarentegen is wel duidelijk en wordt als bekend verondersteld dat indien een skeeleraar op het hoofd valt, de val tot ernstige verwondingen kan leiden. Zeker beginnende skeeleraars dienen deze sport “met vallen en opstaan” te leren. Het organiserend bedrijf had een helm verplicht kunnen stellen, of tenminste het gebruik ervan dringend kunnen aanraden. De cursusleider had verder het goede voorbeeld kunnen geven door zelf een helm te dragen. In eerste instantie heeft de rechtbank de claim van de weduwnaar afgewezen maar in hoger beroep werd door het gerechtshof wél aansprakelijkheid aangenomen. De Hoge Raad heeft de beslissing van het hof bevestigd. Volgens de Hoge Raad had de onderneming rekening moeten houden met het feit dat cursisten een grotere kans hebben om te vallen. De organisator had de cursisten indringend moeten waarschuwen voor de gevaren zodat iedere cursist zelf een goede afweging kan maken om wel of niet een helm te dragen. De mededeling dat cursisten een helm konden pakken als ze daar behoefte aan hadden, is een onvoldoende indringende waarschuwing. Bovendien had de cursusleider zelf een helm moeten dragen om het goede voorbeeld te geven. Het is aannemelijk dat de vrouw in dat geval een helm had gedragen waardoor de gevolgen van een valpartij minder ernstig zouden zijn geweest. De organisatie kan haar aansprakelijkheid niet uitsluiten met een beding waarin staat dat de deelname “voor eigen rekening en risico” is. In deze situatie is een beroep op dit beding onaanvaardbaar. Organisatoren van (sport-)evenementen moeten aldus aan strenge zorgvuldigheidsnormen voldoen die vaak niet bij voorbaat duidelijk zijn.
In het geval u vragen heeft over een bepaalde uitsluiting van aansprakelijkheid in uw eigen algemene voorwaarden en de mogelijke gevolgen hiervan, neem dan zeker even contact met ons op.
