Een ondernemingsraad (OR) speelt een cruciale rol in bedrijven waar werknemers inspraak hebben in beleid en belangrijke beslissingen. Maar hoe zit het juridisch? Is een ondernemingsraad verplicht? Wat zijn de rechten en plichten? En welke invloed heeft een OR op de bedrijfsvoering?
Of u nu een werkgever bent die zich afvraagt of u een OR moet instellen, of een werknemer die meer wil weten over zijn rechten, in dit artikel geef ik een helder overzicht van alles wat u in juridische zin moet weten over de ondernemingsraad.
- Is een ondernemingsraad verplicht?
In sommige gevallen wel. Volgens de Wet op de ondernemingsraden (WOR) is een onderneming verplicht een OR in te stellen als:
- Het bedrijf 50 of meer werknemers in dienst heeft.
- Als een ondernemer twee of meer bedrijven heeft met samen minstens 50 werknemers,
- Zijn er meerdere ondernemingsraden ingesteld voor verschillende ondernemingen, dan kan een ondernemer gehouden zijn om een centrale ondernemingsraad in te stellen.
Voor ondernemingen of organisaties met 10 tot 50 medewerkers is een ondernemingsraad (OR) niet verplicht. Zij mogen deze wel instellen Ook bestaat de mogelijkheid om een personeelsvertegenwoordiging (PVT) in te stellen. Vraagt de meerderheid van de werknemers om een PVT? Dan is een PVT verplicht.
- Wat zijn de taken en bevoegdheden van een ondernemingsraad?
Een OR heeft invloed op het beleid en de besluitvorming binnen een bedrijf. De belangrijkste bevoegdheden zijn:
- Instemmingsrecht (artikel 27 WOR): Voor besluiten die direct invloed hebben op werknemers, zoals wijzigingen in pensioenregelingen, werktijden, arbeidsvoorwaarden of personeelsbeoordelingen, is instemming van de OR vereist.
- Adviesrecht (artikel 25 WOR): Bij ingrijpende economische of organisatorische beslissingen, zoals een fusie, overname, reorganisatie en belangrijke investering, moet de OR om advies worden gevraagd.
- Initiatiefrecht (artikel 23 WOR): De OR kan zelf voorstellen doen om beleid of arbeidsomstandigheden te verbeteren.
- Informatierecht (artikel 31 WOR): De werkgever moet de OR alle relevante informatie geven om zijn taken goed uit te voeren, zoals informatie over de jaarrekening en beloningsstructuur.
Belangrijk: Nadat de OR advies heeft uitgebracht, moet de bestuurder zijn definitieve besluit schriftelijk mededelen aan de OR. Als hij het OR-advies (gedeeltelijk) niet opvolgt, moet hij beargumenteren waarom. In dat geval geldt er een opschortingstermijn van één maand.
- Wat zijn de plichten van de OR en de werkgever?
Plichten van de ondernemingsraad
- De OR moet de achterban informeren. Dit betekent verslagen van vergaderingen en jaarverslag opstellen en communiceren aan de medewerkers met inachtneming van de geheimhoudingsplicht.
- De OR moet een reglement opstellen. Hierin staan regels over de werkwijze en samenstelling van de OR.
- De OR heeft stimulerende taken. Gevoelige bedrijfsinformatie mag niet zomaar gedeeld worden.
Plichten van de werkgever
- De werkgever moet de OR tijdig en volledig informeren. Besluiten mogen niet worden genomen zonder OR-advies.
- De werkgever moet de OR faciliteiten bieden. Denk aan een vergaderruimte, tijd om OR-taken uit te voeren en scholing voor OR-leden.
- De werkgever mag OR-leden niet benadelen. Leden van de OR hebben ontslagbescherming en mogen niet worden gediscrimineerd vanwege hun OR-werk.
Praktijktip: Zorg voor een goede samenwerking tussen OR en directie. Een OR die goed functioneert, draagt bij aan een betere werksfeer en besluitvorming.
- Wat gebeurt er als een bedrijf geen OR instelt?
Als een bedrijf 50 of meer werknemers heeft, maar geen ondernemingsraad instelt, kan dat juridische consequenties hebben. Werknemers en/of vakbond kunnen via de bedrijfscommissie of de rechter afdwingen dat er een OR komt.
Voorkom problemen: Zorg ervoor dat je als werkgever tijdig een OR instelt als dit wettelijk vereist is.
- Ondernemingsraad: nuttig of een last?
Sommige werkgevers zien een OR als een verplicht nummer, maar een goed functionerende OR kan veel voordelen hebben:
- Betere werkcultuur: Werknemers voelen zich gehoord en betrokken.
- Sterkere besluitvorming: Besluiten worden getoetst en beter afgestemd op de praktijk.
- Minder conflicten: Een OR kan helpen bij het voorkomen van arbeidsconflicten.
Voor werknemers biedt de OR een kans om invloed uit te oefenen op het beleid en hun werkomstandigheden te verbeteren.
Zorg dat je OR goed geregeld is!
Bent u werkgever en wilt u weten of u verplicht bent een OR in te stellen? Neem contact ons op via info@keizersgrachtray.nl. Een goed geregelde ondernemingsraad voorkomt juridische problemen en draagt bij aan een gezondere organisatie.
