Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet zijn werkgevers in algemene zin verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Onderdeel hiervan is dat werkgevers aandacht moeten hebben voor de psychosociale arbeidsbelasting. Daarbij moet gedacht worden aan aspecten binnen de werksituatie die kunnen leiden tot stress. Uit gegevens van de overheid blijkt dat ruim een miljoen mensen op hun werk te maken krijgen met intimidatie, pesten, discriminatie of andere onwenselijke situaties. Dergelijke situaties leiden tot stress.
De Arbeidsomstandighedenwet geeft geen concrete invulling van verplichtingen voor werkgevers. Uit rechtspraak volgt dat rechters vaak onderzoek naar de vraag of sprake is van een transparante aanpak van ongewenst/grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Daarbij wordt bijvoorbeeld relevantie toebedeeld aan het bestaan van klachtenregeling of de aanstelling van een interne of externe vertrouwenspersoon.
Bij het grote MKB-bedrijf en de grote bedrijven blijkt al veelvuldig sprake te zijn van een vertrouwenspersoon. In de kleine MKB-bedrijven is dat echter niet het geval. Feit is verder dat de positie van de vertrouwenspersoon vooralsnog niet wettelijk is geregeld. Er wordt dus wisselend omgegaan met de inzet hiervan, zoals taakstelling en vertrouwelijkheid. Bovendien is het niet eenvoudig voor een interne vertrouwenspersoon om een positie te bepalen: er geldt bijvoorbeeld geen ontslagbescherming of wettelijke geheimhoudingsplicht.
Op dit moment is het wetsvoorstel “Wet verplichtstelling vertrouwenspersoon” in behandeling. Het wetsvoorstel is in mei 2023 door de Tweede Kamer aangenomen en goedgekeurd. Op dit moment is de Eerste Kamer bezig met een beoordeling. Indien de Eerste Kamer akkoord gaat, dan zal een inwerkingtredingsdatum worden bepaald. Een concrete datum ligt nu dus nog niet voor.
Wat zijn de belangrijkste punten uit de “Wet verplichtstelling vertrouwenspersoon”?
– Werkgevers met ten minste 10 werknemers dienen een interne of externe vertrouwenspersoon aan te wijzen.
– Er komt een omschrijving van taken en verantwoordelijkheden van de vertrouwenspersoon, waaronder de wijze van opvang van een werknemer, het geven van advies en helpen bij de inschakeling van een deskundige en het signaleren van knelpunten in het beleid richting de werkgever. Daarnaast zal de vertrouwenspersoon jaarlijks een verslag moeten uitbrengen van bevindingen aan de werkgever en het medezeggenschapsorgaan.
– Er komt een wettelijke geheimhoudingsplicht voor de vertrouwenspersoon. Schending hiervan levert een strafbaar feit op.
– Er zal een benadelingsverbod gaan gelden ter bescherming van de vertrouwenspersoon. Dat betekent dat een ontslagverbod zal gaan gelden en dat er geen sprake mag zijn van benadeling van de vertrouwenspersoon omdat deze zijn functie uitoefent.
– De vertrouwenspersoon zal onafhankelijk moeten kunnen werken met toereikende voorzieningen (spreekruimte, beveiligde digitale omgeving en/of vertrouwelijk mailadres) en de vertrouwenspersoon moet scholing krijgen aangeboden.
– De Arbeidsinspectie wordt aangewezen voor handhaving: er kan een waarschuwing, eis tot naleving of een bestuurlijke boete worden opgelegd indien werkgevers hun plichten niet nakomen.
Vooralsnog is de wet nog niet van kracht en zullen werkgevers binnen de normen van de Arbeidsomstandighedenwet moeten handelen. Het ontbreken van wettelijke kaders is onhandig en leidt tot onzekerheid in geval van conflict. Het is daarom van groot belang om nu al te zorgen voor het goed inrichten van de rol van vertrouwenspersoon binnen uw organisatie. Wilt u advies over hoe u deze rol in uw bedrijf kunt implementeren, al dan niet met een vooruitblik naar de toekomstige wetgeving? Neem dan gerust contact op met Keizersgracht Ray. Ons team van juridische experts staat voor u klaar om uw vragen te beantwoorden en u te helpen bij het opstellen van beleid en procedures.
